2020  „MULTIPART W PROCESIE” TADEUSZA KANTORA

jako nowy rozdział w myśleniu  i opiece nad sztuką współczesną w „NOVUM”-ASP

Iwona Szmelter

29 lutego 2020 paryska galeria prezentuje „MULTIPART” Tadeusz Kantor (1915–1990), po 50 latach , wciąż w procesie -  zgodnie z przewrotnym planem artysty.

[ od 29 lutego do 14 marca 2020 r; • La Fabuloserie Paris, 52 rue Jacob Paris 6th]

 

 Znakomity malarz i twórca interdyscyplinarny, zorganizował konceptualną akcję zatytułowaną  „Multipart” (multiplikacja i partycypacja). Pierwsza wystawa tej akcji artystycznej odbyła się 21 lutego 1970 roku w warszawskiej Galerii Foksal jako „wystawa jednego obrazu w 40 egzemplarzach”.

Multiplikacja- aż 40  obrazów z naklejonymi wielkimi parasolami wykonano według wskazówek artysty – do obrazu na krośnie o formacie 110×120 cm przyklejono połamany duży parasol (wówczas znak-symbol kojarzony ze sztuką Kantora), całość pomalowano na biało i zatytułowano „Parapluie-emballage”. Na wernisażu wszystkie obrazy sprzedano po symbolicznej cenie. Kupujący  musieli podpisać z Kantorem umowę, zgodnie z którą na obrazie można było:

 „pisać obelgi, pochwały, słowa uznania, wyrazy współczucia, wyrazy najgorsze (…) wymazywać, przekreślać, rysować (…) zrobić z obrazem, co się chce (…) podziurawić, spalić (…) sprzedać, odkupić, spekulować, ukraść”. 

Partycypacja - co ważne, nabywcy zobowiązani byli do ponownego pokazania obiektów w Galerii Foksal po roku ich używania. Zatem 20 lutego 1971 zorganizowano kolejną wystawę  „Multipart 2” Tadeusza Kantora, podczas której po rocznej partycypacji nabywców zaprezentowano 25 nadesłanych przerabianych dowolnie „parapluie-emballages”.

W 2020 roku paryska wystawa dotyczy losów partycypacji „Multipartu”, który kupiła grupa warszawskich studentów architektury „ZUZANNA I INNI” na czele z ich profesorem, Czesławem Krassowskim. Siali rzeżuchę na obrazie, traktowali go jak półmisek podczas uczt. A przede wszystkim zakupionego przez siebie obrazu użyli jako transparentu w komunistycznym pochodzie 1-majowym w 1970 roku w Warszawie, wołając „Kantor” zamiast „Lenin”, co było wówczas ryzykowne. Wydarzenie to utrwalili w artystycznym filmie Multipart, który pokazano w Galerii Foksal w 1971 na tle obiektu. Kantor był pozytywnie zaskoczony.

Jeszcze bardziej zaskakujący był finał partycypacji młodych właścicieli. Po wystawie zakopano obiekt w ziemi 44 kroki od Pałacu Foksal w Warszawie, z pochodem i muzyką skrzypcową.

C.D. PARTYCYPACJI : archeologiczne wydobycie „Multipartu” w 2012 roku nie udało się. Ale w 2015- tak ! Prace prowadzili promotorzy Iwona Szmelter z Krzysztofem Chmielewskim, oraz magistrantka -Joanna Krakowian (archeolog i konserwator), także wolontariusze - konserwatorzy z Pracowni „NOVUM” warszawskiego Wydziału Konserwacji w ASP, archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego.

PRACE ARCHEOLOGICZNE odsłoniły bardzo zły stan materii obiektu. Czas, glina, kamienne podłoże zamieniły go w puzzle z cienkiej warstwy malarskiej pozbawionej podłoża (bez płótna). Po przewiezieniu destruktu do laboratorium przeprowadzono badania i testy, na podstawie których zakonserwowano jego szczątki. Po zabiegach dezynfekcji i impregnacji ścieniono warstwę ziemi do około 4 milimetrów. Złożono kawałki dzieła w całość na podstawie uprzednio zrobionej dokumentacji i zamontowano je na tle czarno-białej fotografii obiektu na prostopadłościanie typu di-bond . Nazwano „ZIEMIORODKIEM”.

KOLEJNE PARTYCYPACJE. Pierwsza ekspozycja miała miejsce 15 lipca 2015 w Sali ‘NOVUM’ 1.03. na Wybrzeżu Kościuszkowskim 37 w Warszawie, kolejna wraz z prezentacją  piszącej te słowa w dniu 6 października 2015 a także  podczas Festiwalu Nauki w Warszawie w październiku 2016. Kolejna partycypacji miała miejsce w Zbrojowni Sztuki w Gdańsku w czerwcu-lipcu 2017 w wystawie: „Tadeusz Kantor. Brudnopisy. Multipart”[1].

Dla uzupełnienia - Kantor w akcji „Multipart”, odstępując od jego osobistej realizacji, zredefiniował samo pojęcie dzieła sztuki – dzieła autorskiego, efektu twórczości artysty. Jego był pomysł i idea oraz koncepcja obiektów i ich opis techniczny. To otworzyło nowy rozdział w myśleniu o sztuce na świecie i w Polsce. Archeologiczne wydobycie, konserwacja i rekonstrukcja dały efekt „Ziemiorodka” dzięki temu akcja „Multipart” w zakresie „partycypacji” grupy „ZUZANNI” nadal  trwa  i wzbudza zainteresowanie kolekcjonerów i muzeów. TO MATERIALNY DOWÓD SZTUKI NIEMATERIALNEJ KANTORA.

 A teraz , od 29 lutego 2020 roku w paryskiej Galerii  proces trwa…

[1] http://news.o.pl/2017/06/07/tadeusz-kantor-w-zbrojownia-sztuki-gdansk/#/