Kolekcjonowanie dzieł sztuki wiąże się z odpowiedzialnością. Każdy obiekt – zarówno zabytkowy, jak i współczesny, z kolekcji prywatnej czy publicznej – wymaga opieki konserwatorskiej. Polega ona na badaniach, dokumentacji i inwentaryzacji, właściwych sposobach eksponowania, magazynowania i profilaktyce oraz zabiegach konserwatorsko-restauratorskich.

To, jakiego typu są to zabiegi, zależy od decyzji, które podejmuje konserwator we współpracy z opiekunem czy kuratorem. Celem pokazu nie jest śledzenie zmian w etapach PRZED i PO konserwacji, ale skupienie się na tym co POMIĘDZY, szczególnie w warstwie podejmowanych przez konserwatora badań i rozstrzygnięć. To bardzo szerokie zagadnienie jest tu zarysowane na kilku przykładach.Wybór uwzględnia prace poddane niedawno konserwacji w Zachęcie, pochodzące zarówno z kolekcji, jak i wypożyczane w związku z organizowanymi w galerii wystawami. Dzieła zestawione są z komentarzami ekspertów, którzy opowiadają o swoich doświadczeniach w pracy z pokazywanymi obiektami. Zarejestrowanym opowieściom towarzyszą dodatkowe materiały pozwalające lepiej poznać pracę artystów oraz konserwatorów. Poszczególne przypadki pokazują uniwersalne założenia konserwacji oraz procesy podejmowania decyzji.

W pokazie m.in.:

•Anna Kowalik, konserwatorka pracy Włodzimierza Pawlaka Dziennik nr 2, kolażu na płótnie, zwraca uwagę na znaczenie rozpoznania materiałów i procesu twórczego artysty;

•Michał Kożurno, odpowiedzialny za konserwację wielkoformatowych fotografii Mikołaja Smoczyńskiego, opowiada o roli badań nad ideą dzieła w procesie konserwacji i znaczeniu statusu pracy dla zaprojektowania jego oprawy i sposobu ekspozycji;

•Dorota Nowak wyjaśnia dlaczego nie podjęła się retuszu dużego ubytku w gwaszu Andrzeja Wróblewskiego Kolejka trwa, a także dlaczego w trakcie zabiegów zmieniony został plan działań konserwatorskich przy pracy Niebo nad miastem.

•Monika Supruniuk odsłania warsztat konserwatora nad pracami na papierze Wojciecha Zamecznika i porusza kwestie konieczności współpracy z kuratorem i projektantem wystawy.

•Poruszany na przykładzie książki artystycznej Radka Szlagi problem degradacji dzieła w efekcie przyjętego przez artystę sposobu eksponowania — udostępnienia pracy publiczności do swobodnego przeglądania — i związane z tym działania konserwatorskie, a także digitalizacja jako alternatywny rozwiązanie ekspozycyjne. Kiedy usuwać ślady kleju zastosowanego przez artystę na obrazie? Jak zmienić oprawę fotografii? Czy decydować się na zabieg rekonstrukcji, aby uzyskać pełny efekt? Czym różni się konserwacja projektu pracy od działań na właściwym obiekcie? Czy można znaleźć kompromis pomiędzy rezygnacją z eksponowania pracy a spowolnieniem degradacji dzieła?

Kuratorki: Małgorzata Bogdańska, Maria Świerżewska i Joanna Waśko

Współpraca merytoryczna: Magdalena Komornicka, Anna Kowalik (WKiRDS), Michał Kożurno (WKiRDS), Dorota Nowak, Karolina Puchała-Rojek (Fundacja Archeologii Fotografii), Dorota Rakowska, Monika Supruniuk (WKiRDS), Wojciech Grzybała (Fundacja Andrzeja Wróblewskiego)

Artyści: Włodzimierz Pawlak, Mikołaj Smoczyński, Radek Szlaga, Andrzej Wróblewski, Wojciech Zamecznik

Przed, po i pomiędzy. O decyzjach w konserwacji dzieł sztuki współczesnej

Realizacja filmów: Barbara Kaja Kaniewska
Projekt ekspozycji: Aleksandra Markowska
Realizacja: Marek Janczewski i zespół

Od 31 sierpnia do 2 października 2016 roku, Narodowa Galeria Sztuki Zachęta w Warszawie

Więcej o wystawie na oficjalnej stronie Zachęty.