W piątek pani Karolina Ślusarczyk obroniła celująco pracę magisterską, której część teoretyczna jest ściśle spleciona z naszym Skarbem*. A od dzisiaj kolejny tydzień pracy badawczej naszego zespołu w Gdańsku. Powodzenia!

*GDAŃSKI SKARB ŚREDNIOWIECZNEJ PARAMENTYKI to skrócony tytuł projektu badawczego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki „Interdyscyplinarne opracowanie naukowe zespołu 192 średniowiecznych paramentów liturgicznych z kościoła NMP w Gdańsku, przechowywanego obecnie w Muzeum Narodowym w Gdańsku, ze szczególnym uwzględnieniem badań technologiczno-technicznych” (nr 2013/09/B/HS2/01197). Projekt realizowany przez Katedrę Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie przy współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku, pod kierownictwem prof. Heleny Hryszko (ASP Warszawa). Założeniem projektu jest interdyscyplinarna współpraca historyków, historyków sztuki, konserwatorów tkanin, jak również inżynierów z dziedziny chemii organicznej oraz inżynierii materiałowej umożliwiająca wieloaspektowe i pogłębione badania nad jedynym tego typu zbiorem tkanin w Polsce. W pracach badawczych udział biorą m.in.: historyk prof. dr hab. Edmund Kizik (UG), historycy sztuki: Beata Sztyber (MNG) i dr Beata Biedrońska-Słota, konserwatorzy tkanin: Monika Stachurska (ASP Warszawa, główny wykonawca), Agnieszka Krzemińska-Maciejko (ASP Warszawa) oraz studentki warszawskiej Katedry Konserwacji i Restauracji Tkanin Zabytkowych: Ewa Proniewicka, Karolina Ślusarczyk, Albina Zięba oraz Emilia Kulikowska.
Tytułowy Skarb to unikatowy zespół średniowiecznych paramentów liturgicznych pochodzących z kościoła NMP w Gdańsku. Po 1572 roku, kiedy kościół Mariacki przeszedł pod zarząd gminy luterańskiej, szaty liturgiczne zostały wycofane z użycia. Złożone w skrzyniach i zamknięte w ołtarzowych schowkach z czasem zostały zapomniane. Zaczęto je odkrywać dopiero podczas prac remontowych prowadzonych w XIX wieku. Odnaleziony w murach kościoła skarb był wówczas imponujący. Niestety uległ częściowemu rozproszeniu wskutek sprzedaży w celu pozyskania środków na prowadzone prace remontowe. W latach 30. XX wieku Walter Mannowsky, ówczesny dyrektor Stadtmuseum w Gdańsku, przeprowadził inwentaryzację zachowanych paramentów zwieńczoną pięciotomowym katalogiem obejmującym 541 paramentów. W 1937 roku zespół został przekazany do Stadtmuseum w Gdańsku. W trakcie II wojny światowej cały zbiór wywieziono do Halle. Po jego rewindykacji w 1961 roku do Gdańska wróciła już tylko część średniowiecznych paramentów. Obecnie zespół liczy 192 obiekty i obejmuje: 9 kap liturgicznych, 38 ornatów, 13 dalmatyk, 4 alby, 9 humerałów, 2 parury humerałowe, 25 stuł, 11 manipularzy, 36 sudariów, 42 sztuki bielizny kościelnej i 3 tekstylne wieńce. Cześć pozostałych obiektów z przedwojennej kolekcji Stadtmuseum w Gdańsku znajduje się w Lubece w St. Annen Museum oraz w Germanisches Nationalmuseum w Norymberdze.
W ramach projektu będą prowadzone prace badawcze z zakresu historii zbioru, stylistyki ornamentów tkanin, ikonografii haftów, krojów szat oraz funkcji niektórych paramentów. Szczególny nacisk położony będzie na analizy technologiczno-techniczne wszystkich obiektów, wśród których wyróżnić można około 50 haftów, 170 rodzajów tkanin i 90 typów pasmanterii. Tak bogaty materiał badawczy, pochodzący z tego samego okresu i z różnych ośrodków, pozwala na przekrojowe przeanalizowanie zagadnień związanych jednocześnie ze stylistyką i ornamentyką oraz technologią i techniką wykonywania tkanin jedwabnych, haftów i pasmanterii z okresu od 2. połowy XIII do początku XVI wieku.
Końcowym etapem projektu będzie przygotowanie do druku ilustrowanego katalogu zbioru wydanego przy współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku, a także publikacji prezentującej metodykę oraz wyniki prac badawczych nad zespołem 170 tkanin jedwabnych z okresu 2. połowy XIII do końca XV wieku przygotowanej przez Monikę Stachurską, głównego wykonawcę projektu.